Nieuwe Bewoners – Tim Pardijs

 

Ze schuurden de voordeur, legden

een nieuwe vloer, verfden de kamer, 

installeerden een fornuis, vervingen 

de kozijnen en repareerden de trap.

 

De voordeur klemt, het deukje in de vloer 

werpt een kleine schaduw, de kleuren 

vloeken, het fornuis is vet, de kozijnen 

zijn verrot en de derde tree van boven kraakt.

 

Ik zal je door de voordeur naar binnen dragen, 

als ik ga klussen karton op de vloer leggen, 

alleen wel de kleuren uitzoeken, het fornuis 

altijd gelijk schoonmaken, de kozijnen 

elke twee jaar verven en ik beloof je:

 ik sla de derde tree over als je uit wil slapen.

 

In de eerste regel wordt de voordeur geschuurd. Dit kan een nieuw begin betekenen, omdat je, als je een huis binnen gaat, altijd eerst door de voordeur gaat. De voordeur kan ook symbool staan voor een onbekende toekomst, omdat je nooit weet wat er achter een deur staat of is. Daarna wordt er een nieuwe vloer in het huis gelegd; misschien wordt er een nieuwe basis gelegd, want een vloer zit overal in een huis en die zie je dus altijd. Aan het einde van regel twee wordt er een kamer geverfd. Waarschijnlijk betekent ook dit dat er een nieuwe basis wordt gelegd. Een nieuw fornuis suggereert dat je voor elkaar zult zorgen omdat een fornuis gebruikt wordt om eten klaar te maken. Ook de kozijnen suggereren een nieuw begin, maar het kan ook betekenen dat je de toekomst een beetje kan voorspellen omdat er in kozijnen ramen zitten en dan kan je zien wat daarachter is. Als laatste wordt de trap gerepareerd: je kennis wordt groter, omdat je dan opeens ook de bovenste verdieping te zien krijgt. In de eerste strofe wordt beschreven hoe het is om iemand nieuw te ontmoeten. Misschien is het huis wel een persoon die je wilt leren kennen, met de voordeur en kozijnen als uiterlijk en de vloer, verf en het fornuis als innerlijk.

Aan het begin van de tweede strofe staat er dat de voordeur klemt, alsof het nieuwe begin niet helemaal gaat zoals gepland. Het deukje in de vloer kan betekenen dat het innerlijk van de ander toch niets anders is dan dat je had verwacht, maar ook dat de basis die je eerst gelegd hebt iets minder goed is geworden. De schaduw van het deukje suggereert dat de persoon iets geheimhoudt voor je, omdat je meestal niet goed kan zien wat er in de schaduw is. De kleuren die vloeken, symboliseren waarschijnlijk dat de ik en de andere persoon af en toe meningsverschillen hebben. ‘De kozijnen zijn verrot’ verwijzen naar het ouder worden: naarmate je ouder wordt, wordt je uiterlijk ook minder of er is steeds minder toekomst of juist een slecht voorspelbare toekomst. ‘De derde tree van boven kraakt’ kan betekenen dat je veel kennis van de wereld of de ander hebt, maar daardoor wordt meer kennis krijgen steeds lastiger. Deze strofe is eigenlijk het tegenovergestelde van de eerste strofe. In deze strofe wordt alles ouder en ga je niet alleen de dingen zien die mooi zijn aan de ander. Je leert ook de kwetsbaarheden van de ander beter kennen.

De derde strofe start met ‘ik zal je door de voordeur naar binnen dragen’. Dit is een oude traditie die plaatsvindt, nadat twee mensen getrouwd zijn. De bruidegom draagt zijn bruid over de drempel van het nieuwe huis. In de tweede regel zegt de ik: ‘als ik ga klussen karton op de vloer leggen’. De basis moet beschermd worden als er geklust wordt, want het karton moet de vloer beschermen. ‘Alleen de kleuren uitzoeken’ verwijst terug naar de vloekende kleuren van strofe twee en waarschijnlijk betekent dit dat de ik-persoon zijn mening soms niet uitspreekt om ruzie te voorkomen. Het fornuis schoonmaken betekent misschien dat de ik-persoon steeds minder is gaan zorgen voor de ander, maar dat hij dat goed gaat maken door weer voor de ander te zorgen. ‘Elke twee jaar de kozijnen verven’ suggereert dat de ik-persoon ook meer voor zichzelf gaat zorgen. De laatste regel ‘ik sla de derde trede over als je uit wil slapen’ geeft een romantisch gevoel omdat de ik-persoon dat doet zodat de ander beter kan slapen. Deze strofe geeft de beloftes weer van de ik-persoon.

Je kan het huis op twee manieren zien. De eerste manier is dat het huis een persoon is. Dit komt omdat je de voordeur en de kozijnen dan als uiterlijk ziet en de vloer, kamers en het fornuis zijn dan het innerlijk van de persoon. De tweede manier is dat het huis een relatie is met in de eerste strofe de eerste ontmoeting of kennismaking, in de tweede strofe dat de twee personen elkaar al langere tijd goed kennen en ze er ook wat minder mooi uitzien en in de laatste strofe zijn de twee net getrouwd en doen ze elkaar allerlei beloftes.

(Opmerking Dietske Geerlings, docent van Jort: het idee van een 'Eerste indruk' is afkomstig van www.ooteoote.nl waar ik zelf regelmatig voor schrijf. Je bespreekt het gedicht helemaal op zichzelf, buiten de context van de bundel of gegevens over de dichter zelf. Leerlingen maken eerst analyses op basis van technische aspecten, zoals rijm, metrum, stijlfiguren en beeldspraak, maar mogen voor een eindopdracht kiezen uit verschillende vormen van besprekingen van een of meerdere gedichten. Het kan een recensie zijn, waarbij een hele bundel wordt besproken, of enkele gedichten daaruit, maar ook een eerste indruk, waarbij de focus ligt op het betekenis geven aan één gedicht. Omdat ik zelf merkte dat leerlingen bij het analyseren van de techniek soms afdwalen van de betekenis van een gedicht, en ik zelf bij het schrijven van een Eerste Indruk heel erg gefocust ben op die betekenis, leek het mij goed om deze vorm ook als mogelijkheid aan leerlingen aan te bieden)