Cornelis (Kees) Buddingh' was een veelzijdige en productieve Nederlandse schrijver, kunstenaar en performer. Hij werd geboren op 7 augustus 1918 in Dordrecht en overleed daar op 24 november 1985. Buddingh' vertaalde klassieke werken naar het Nederlands en publiceerde verschillende bundels met poëzie. Hij debuteerde in 1941 met de bundel "Het geïrriteerde lied". Zijn bekendste gedichten zijn "Blaauwbilgorgel" en "Pluk de dag". 

Buddingh' was bekend om zijn toegankelijke stijl en zijn vermogen om poëzie voor een breed publiek begrijpelijk te maken. Hij schreef niet alleen poëzie, maar ook proza, kritieken, columns, aforismen, bloemlezingen, essays en hij was actief als literair vertaler. Buddingh' was een belangrijk voorbeeld en inspiratiebron voor latere generaties experimentele dichters, waaronder de Vijftigers. 

Het leven van Buddingh' kende verschillende hoogte- en dieptepunten. Hij werd als dienstplichtig in 1939 gemobiliseerd. In de periode 1942 – 1949 werd hij twee maal opgenomen in een sanatorium vanwege tuberculose. Naast zijn literaire werk had hij een deeltijdbaan aan het Instituut voor Vertaalkunde van de Universiteit van Amsterdam en was hij voorzitter van uitgeverij De Bezige Bij. Ook werd hij in de jaren zeventig kunstenaar. Hij maakte collages in kastjes die hij ‘gedichten in een kastje’ noemde. 

Buddingh' was ook een performer. Hij werd bekend door zijn poëzieavonden. In de jaren '60 begon hij dagboeknotities te schrijven, waarvan vijf delen werden gepubliceerd. Hij ontving de Jan Campert-prijs voor zijn bundel "Het houdt op met zachtjes regenen" en werd op zijn zestigste verjaardag benoemd tot ereburger van Dordrecht. 

De gedichtenbundel “De laarzen der Mohikanen” is de tweede bundel van Buddingh’ uitgebracht in het oorlogsjaar 1941. De bundel bevat 24 ontroerende, door de oorlog getekende verzen, met een soms kinderlijke of surrealistische boventoon en een serieuze ondertoon. Het werk is doordrenkt van weemoed en melancholie. De titel “De laarzen van de Mohikanen of niet goed, geld terug” zet al direct aan tot denken. Het combineert, met een twist, enerzijds de titel van het boek “De laatste der Mohikanen” door James Fenimore Cooper uit 1826 dat gaat over de laatste overlevenden van een Indianenstam. De titel is verworden tot een metafoor die wel gebruikt wordt om aan te geven dat iets of iemand bijna verdwenen of verouderd is. “Niet goed, geld terug” is een garantie die winkeliers bieden aan klanten. Door de twist lijkt het een advertentie voor laarzen met een hoge kwaliteit die niet veel meer voorkomt van een verkoper die alle vertrouwen heeft in die kwaliteit. 

De thematiek in de gedichten richt zich op zwaarmoedige onderwerpen als verlies, verlangen, vergankelijkheid, de dood en presenteert ze op een verrassende en vernieuwende manier. Hij maakt gebruik van taalspelletjes, ironie, humor en metaforen om zijn veelal weemoedige en melancholische boodschap over te brengen. 

Humor is terug te vinden in het gedicht "Schoolbord" dat op grappige wijze uitdaagt om kritisch te zijn. Buddingh’ brengt ermee over dat regels niet altijd zinvol zijn. Zoals hij schrijft: "vier maal twee is dom" en "vijf maal twee is zonde". De absurditeit van deze regels maakt het onmogelijk om eraan te voldoen. Buddingh' laat zien hoe deze regels ons in de weg kunnen zitten en ons beperken. Zoals hij schrijft: "Acht maal twee is niets" en "Negen maal twee nog minder". 

In het een strofe en drie regels tellende gedicht "Kosmos" beschrijft Buddingh' een huis van glas waarin negen vazen per venster staan. De thematiek van dit gedicht is de vergankelijkheid van het leven en de kwetsbaarheid van het bestaan. Het huis van glas symboliseert het fragiele karakter van het leven. De vazen die in het huis staan zijn op hun beurt weer van glas en kunnen elk moment breken. Buddingh' laat met de inhoud en de lengte van dit gedicht zien dat het leven kort en kwetsbaar is en dat we daarom moeten genieten van elk moment. 

Daarnaast maakt Buddingh’ gebruik van eenvoudige en toegankelijke taal. Het gedicht "Tekenfilm" beschrijft op kinderlijke wijze een bizar verhaal over "Een kikvors met het hoofd van een mandril" en "Verbaasd wrijft het zijn vette oogen uit". Deze eenvoudige taal zorgt ervoor dat de lezer zich kan focussen op de merkwaardige gebeurtenissen die beschreven worden. Toch wordt er ook gebruik gemaakt van poëtische taal, zoals in de regel "Waar een verlaten bruidsstoet staat te wachten". Deze zin roept een beeld op van een treurige en verlaten situatie, zonder dat er moeilijke woorden aan te pas komen. 

Bovenal gebruikt Buddingh’ veel metaforen die de sfeer van vergankelijkheid versterken. In het gedicht "Vierschaar" beschrijft hij met de regel "Duizend reizen in het rijk der doden" verlies en het niet kunnen terugkeren naar hoe het ooit was. De metafoor "In de postkoets der verloren moeite", benadrukt het gevoel van een zinloze zoektocht naar iets wat niet meer terug te vinden is. 

De titel "Singing the blues" verwijst naar blues muziek dat vaak, net als de gedichten van Buddingh’, melancholisch is. De openingsregel "De bomen van de nacht staan kaalgevroren” geeft het gedicht een winterse sfeer. “Van zon en voorjaar bleven enkel woorden” in de tweede strofe versterken dat beeld. De vergankelijkheid en het verlies spatten ervan af. 

In "Avondval" beschrijft Buddingh' de overgang van dag naar nacht, waarbij de stoomboot van de dag langzaam verdwijnt in de zee van de schemering en de zon zijn laatste stralen uitstraalt. Dit symboliseert het verstrijken van de tijd en de vergankelijkheid van het leven. Zoals Buddingh' schrijft: "alles wat leeft, moet sterven" en de zon die verdwijnt en de boot die zinkt, tonen het onherroepelijke einde van alles. 

De gedichten van Buddingh’ gaan over de serieuze thema’s uit het leven. De rauwe werkelijkheid verhuld in een mooi poëtisch jasje. De werkelijkheid op het moment van schrijven was die van oorlog en bezetting. Een beeld dat wij in het Nederland van nu niet meer goed kunnen herkennen, daarom staan we er minder bij stil. Toch zijn de thema’s van deze gedichten nog even actueel als ze waren op het moment waarop ze werden geschreven. 

Samengevat: de poëziebundel "De laarzen der Mohikanen" van C. Buddingh' bevat gedichten die zich richten op zwaarmoedige thema's zoals verlies, verlangen, vergankelijkheid en de dood. Buddingh' weet deze thema's op een vernieuwende manier te presenteren door middel van taalspelletjes, ironie, humor en metaforen. Door het gebruik van eenvoudige taal kan de lezer zich volledig richten op de inhoud van de gedichten. Het meest opvallende aspect van Buddingh's poëzie is het gebruik van metaforen, waarmee hij de sfeer van vergankelijkheid versterkt en het gevoel van verlies en het niet kunnen terugkeren naar hoe het ooit was benadrukt. 

Bronnen: 

De laarzen der Mohikanen, of Niet goed, geld terug. (z.d.). Het Geheugen. https://geheugen.delpher.nl/nl/geheugen/view/de-laarzen-mohikanen-niet-goed-geld-terug--buddingh?facets%5BsubthemeStringNL%5D=Oorlog&coll=ngvn&maxperpage=4&page=25&identifier=EVDO03%3AUBL01_DEJONG_126 

Wikipedia-bijdragers. (2022, 30 november). C. Buddingh’. Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/C._Buddingh%27 

DPG Media Privacy Gate. (z.d.). https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/cees-buddingh-heeft-mijn-leven-gered~bda6d87a/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F 

DPG Media Privacy Gate. (z.d.-b). https://www.humo.be/meningen/spelen-met-woorden-is-een-sport-die-niemand-pijn-doet-en-de-hersenen-masseert~b9357fcd/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F