DE STEENHOUWER VERSCHENEN IS/DE STEENHOUWER VERDWENEN IS

Alomtegenwoordige stilte is misschien wel het hoofdpersonage in de steenhouwer verschenen is / de steenhouwer verdwenen is, een bloedmooie vertelling van Dietske Geerlings. Bijzonder aan het boek zijn de twee ingangen. Aan de ene kant begin je met een gedicht: de saga van de steenhouwer die op een dag uit de groeve verdween, verweven met het onuitsprekelijke verlies van een kind. Via de andere kant stap je in het prozaverhaal van een vrouw, over eenzelfde verlies op een andere plek. Een gedeelde ‘boodschapper’, in de gedaante van een witte reiger, biedt nu en dan een in- of uitgang naar het andere verhaal. De personages zijn als schimmen in een droomachtige wereld, die slechts uit licht en schaduw bestaan. In het gedicht ontbreekt in elke regel wel iets, waardoor woorden in ijl gefluister oplossen. In het verhaal verdwijnen beelden in een stille nevel, om elders contourloos op te doemen. Telkens als de zilverreiger verschijnt, verandert zwaarte in lichtheid. Ik ervoer dit boek als een mentale evenwichtsoefening, waarbij Geerlings, door veel onuitgesproken te laten of subtiel symbolisch te verwoorden, de lezer alle ruimte biedt om zelf leegtes en stiltes in te vullen. Of je nu begint met het gedicht of het verhaal, herlezen is een voorwaarde om de gelaagde vertelling helemaal naar waarde te kunnen schatten.

Deze novelle kent twee ingangen. In ‘de steenhouwer verschenen is’ lezen we proza. ‘De steenhouwer verdwenen is’ wordt gevormd door een lang gedicht. Japans aandoende portretjes/aquarellen sieren de cover en de eerste bladzijden van beide delen. Bij het poëzie-deel is de zilverreiger zeer subtiel geschetst. De ingang: ‘De steenhouwer verschenen is’. Deze ingang kent drie delen, die elkaar prachtig aanvullen. Waar je bij het eerste verhaal geen antwoorden krijgt, komt dat bij het volgende verhaal. Het vormt één mythisch, bijna spiritueel geheel. Het is in prachtige taal en beelden gegoten.
De schetsen/portretjes brengen je in een bepaalde sfeer, zeker als de titel ook nog Japans aandoet. De Japanse steenhouwer is een Aziatisch volksverhaal dat gaat over gelukkig zijn. 

Unaniem: subliem boek! De compositie werd geprezen, de twee ingangen, maar ook de manier waarop je het boek hebt uitgeven en vormgegeven. De illustraties (werkelijk prachtig!). Het poëtische, rijke taalgebruik, de mooie beelden, de vloeiende taal.

Er ontspon zich een gesprek over de noodzaak het poëziedeel te begrijpen. Is het nodig zo'n gedicht helemaal te doorgronden of volstaat ook het aanvoelen van de sfeer die het gedicht oproept? Dat laatste vonden we vooral belangrijk, niet ieder woord hoeft geïnterpreteerd te worden. We waren van mening dat het poëziedeel verdieping gaf aan het prozadeel, de sfeer intenser maakte.

Het woord 'verdicht' viel, evenals het woord 'verfijnd' voor het prozadeel. De moederlijn, de vrouwen van generatie op generatie, kwam ter sprake. De man in ons midden benoemde dat hij dan wel geen moeder was, maar dat hij wel aanvoelde waar het om draaide.